بی اشتهایی عصبی

تعریف و علائم

بی‌اشتهایی عصبی یک اختلال خوردن است که در آن فرد از خوردن مقدار کافی غذا خودداری می‌کند یا نمی‌تواند حداقل وزن لازم برای شاخص توده بدنی‌اش را حفظ کند. این افراد معمولاً تصویری مخدوش از بدن خود دارند و خود را در نواحی خاصی چاق یا حجیم می‌بینند. ترس از افزایش وزن به یک دغدغه وسواسی تبدیل می‌شود. آنها ممکن است از غذاهای پرکالری اجتناب کنند، تنها چند نوع غذا را در مقادیر کم مصرف کنند و یا به دقت غذا را وزن و تقسیم کنند. همچنین، این افراد ممکن است به طور مکرر وزن خود را بررسی کرده و از تکنیک‌های کنترل وزن مانند ورزش شدید یا سوء استفاده از ملین‌ها و دیورتیک‌ها استفاده کنند. دختران مبتلا به این اختلال ممکن است دچار تأخیر در شروع قاعدگی یا آمنوره (عدم قاعدگی) شوند.

شیوع و آمار

در ایالات متحده، تخمین زده می‌شود که ۰.۹ درصد از زنان و ۰.۳ درصد از مردان در طول زندگی خود از بی اشتهایی عصبی رنج می‌برند. این اختلال به ویژه در گروه سنی دختران ۱۵ تا ۱۹ ساله شایع‌تر است.

انواع اختلالات خوردن

بی اشتهایی عصبی یکی از سه نوع عمده اختلالات خوردن است که شامل پرخوری عصبی و اختلال پرخوری نیز می‌شود. این اختلالات معمولاً با سایر اختلالات روانپزشکی مانند افسردگی، سوء مصرف مواد و اختلالات اضطرابی همراه هستند. همچنین، افرادی که از اختلالات خوردن رنج می‌برند، ممکن است با عوارض جدی سلامت جسمانی مانند از دست دادن تراکم استخوان، کم‌خونی، بیماری‌های قلبی و نارسایی کلیه مواجه شوند که در برخی موارد می‌تواند منجر به مرگ شود.

علائم بی اشتهایی عصبی

طبق DSM-5، علائم بی اشتهایی عصبی شامل موارد زیر است:

• امتناع از حفظ وزن بدن در حد یا بالاتر از حداقل وزن طبیعی برای سن و قد
• ترس شدید از چاق شدن، حتی با وجود کمبود وزن
• اختلال در نحوه تجربه وزن یا شکل بدن و تأثیر نامناسب آن بر ارزیابی خود

اگر روش اصلی کاهش وزن شامل رژیم غذایی، روزه‌داری و ورزش بیش از حد باشد، فرد به نوع محدودکننده بی اشتهایی عصبی مبتلا است. در مقابل، اگر فرد به پرخوری یا رفتارهای پاکسازی مانند استفراغ یا سوء استفاده از ملین‌ها مشغول باشد، به نوع شراب خواری بی اشتهایی عصبی مبتلا است.

علل بی اشتهایی عصبی

بی اشتهایی عصبی معمولاً در فرهنگ‌ها و محیط‌هایی دیده می‌شود که “لاغر بودن” مطلوب محسوب می‌شود. این موضوع به‌ویژه در کشورهای با درآمد بالا و پسا صنعتی مشهود است. برخی فعالیت‌ها و حرفه‌ها مانند مدل‌سازی ممکن است فشار بیشتری برای لاغر بودن ایجاد کنند.

عوامل استرس‌زا مانند تغییرات زندگی نیز می‌توانند شروع اختلالات خوردن را تسریع کنند. علاوه بر این، ویژگی‌های شخصیتی مانند کمال‌گرایی و وسواس در دوران کودکی با این اختلالات مرتبط هستند. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد عوامل زیستی و وراثتی نیز نقش مهمی در ایجاد خطر ابتلا به این اختلال دارند.

عوارض بی اشتهایی عصبی

در صورت عدم درمان، بی اشتهایی عصبی می‌تواند منجر به عوارض جدی مانند پوکی استخوان، مشکلات قلبی، ناباروری، افسردگی و حتی مرگ شود.

درمان بی اشتهایی عصبی

درمان این اختلال شامل مشاوره و توجه پزشکی به نیازهای تغذیه‌ای است. برنامه درمانی باید جامع و شامل مراقبت پزشکی، مداخلات روانی اجتماعی و مشاوره تغذیه باشد. هرچه زودتر اختلال شناسایی شود، شانس درمان موفقیت‌آمیز بیشتر است.

اهداف درمان

درمان شامل سه هدف اصلی است:

1. بازگرداندن وزن
2. درمان اختلالات روانی مرتبط با تصویر بدن
3. دستیابی به بهبودی طولانی مدت

روان درمانی

درمان شناختی رفتاری (CBT) روشی مؤثر است که به فرد کمک می‌کند الگوهای فکری و رفتارهای خود را شناسایی کند.

خانواده درمانی نیز به عنوان یک روش مؤثر برای درمان این اختلال شناخته می‌شود. در این روش، والدین به عنوان عوامل فعال در فرآیند بهبودی فرزند خود نقش دارند.

نقش داروها

داروهای ضد افسردگی می‌توانند به درمان اختلالات هم‌زمان کمک کنند. در موارد شدید، درمان بستری ممکن است توصیه شود.

نتیجه‌گیری

بی اشتهایی عصبی یک اختلال جدی است که نیاز به توجه فوری و درمان دارد. با تشخیص زودهنگام و مداخلات مناسب، می‌توان بهبودی را تسهیل کرد و به افراد کمک کرد تا به زندگی سالم‌تری بازگردند.