اختلال شخصیت مرزی چیست؟
اختلال شخصیت مرزی (BPD) یک وضعیت روانی است که با بی‌ثباتی عاطفی و رفتارهای تکانشی مشخص می‌شود. این اصطلاح به معنای قرار گرفتن در “مرز” بین سلامت روان و روان‌پریشی است.
افراد مبتلا به BPD ممکن است درک متفاوتی از واقعیت داشته باشند و از ترس رهاشدن رنج ببرند. آنها به شدت به افراد نزدیک خود وابسته می‌شوند و از تغییرات کوچک ناراحت می‌شوند. احساسات ناپایدار و تصویر خود ناپایدار می‌تواند منجر به بروز خشم شدید، تغییرات خلقی، ناامیدی، پارانویا، خودآزاری و حتی خودکشی شود.
حدود ۱۰ درصد از مبتلایان به این اختلال به دلیل خودکشی جان خود را از دست می‌دهند.
BPD معمولاً در نوجوانی یا اوایل بزرگسالی آغاز می‌شود. تعهد به درمان با صبر و ثبات می‌تواند به افراد و عزیزانشان کمک کند تا این وضعیت را مدیریت کنند. درمان‌های مختلف، به‌ویژه رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) و داروها برای کنترل علائم این اختلال، می‌توانند به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا کمک کنند.
شیوع اختلال شخصیت مرزی در زنان و مردان ایرانی مشابه است، اما خصوصیات ناامیدی و تکانشی بیشتر در زنان دیده می‌شود. افراد مبتلا به BPD ممکن است به سرعت از روابط کنار بکشند و در رفتارهای تکانشی مانند مصرف مواد گرفتار شوند. در مردان، ترس از تنها شدن و نیاز به مراقبت از خود بیشتر مشهود است.
علائم اختلال شخصیت مرزی چیست؟
برای تشخیص BPD، فرد باید حداقل پنج مورد از علائم زیر را داشته باشد که در DSM-5 ذکر شده است:
1. تلاش‌های مداوم برای جلوگیری از رهاشدن واقعی یا خیالی.
2. الگوی بی‌ثبات و شدید در روابط بین فردی، شامل تغییرات بین آرمانی‌سازی و بی‌ارزشی.
3. اختلال هویت: بی‌ثباتی مداوم در خودانگاره یا احساس فرد نسبت به خود.
4. رفتارهای تکانشی که ممکن است به خود آسیب برسانند (ولخرجی، رفتار جنسی پرخطر، سوء مصرف مواد، رانندگی بی‌پروا، پرخوری).
5. تهدیدهای مکرر خودکشی یا خودزنی.
6. بی‌ثباتی عاطفی ناشی از واکنش‌پذیری شدید خلقی.
7. احساس مزمن پوچی.
8. خشم شدید و نامتناسب یا دشواری در کنترل خشم.
9. افکار پارانوئید یا علائم شدید تجزیه‌ای در مواقع استرس.
چگونه می‌توانم تشخیص دهم که آیا کسی دارای اختلال شخصیت مرزی است؟
بی‌ثباتی در خلق و خو و روابط، ویژگی بارز BPD است. فرد ممکن است از تمجید به انتقاد شدید تغییر کند و در لحظات خشم، رفتارهای غیرمعمولی از خود نشان دهد. ترس از رها شدن ممکن است به‌طور مداوم در روابط او نمایان شود.
اگر فردی این رفتارها را به‌طور مکرر نشان دهد، ممکن است به BPD مبتلا باشد.
علل و عوامل خطر BPD چیست؟
ریشه‌های BPD هنوز به‌طور کامل درک نشده‌اند، اما به نظر می‌رسد ترکیبی از عوامل زیستی و محیطی در آن نقش دارند. این اختلال دارای یک مولفه ژنتیکی قوی است و در افرادی که بستگان درجه یک آنها BPD دارند، شایع‌تر است. شرایط زندگی، به‌ویژه مشکلات دوران کودکی مانند سوء استفاده یا ترک، نیز در بروز این اختلال تأثیرگذار است. با این حال، BPD قابل درمان است و با تعهد به درمان، کیفیت زندگی افراد مبتلا بهبود می‌یابد.
رفتار درمانی دیالکتیکی چیست؟
رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) یکی از روش‌های مؤثر درمان BPD است. این برنامه شامل آموزش مهارت‌های گروهی در زمینه‌های ذهن‌آگاهی، تحمل پریشانی، مدیریت تعارض و تنظیم هیجان است. DBT به بیماران می‌آموزد که چگونه احساسات دردناک را تحمل کنند و از رفتارهای خطرناک خودداری کنند.
چگونه با فردی که BPD دارد ارتباط برقرار کنم؟
افراد مبتلا به BPD به دنبال روابط نزدیک و صمیمی هستند، اما حفظ این صمیمیت به دلیل بی‌ثباتی و ناامنی‌های عاطفی چالش‌برانگیز است. این افراد ممکن است به رفتارهای تعقیبی یا خشم پاسخ دهند و نسبت به رد شدن یا رها شدن حساس باشند.
چگونه می‌توانم از شریک مبتلا به BPD حمایت کنم؟
عزیزان باید مهارت‌هایی مانند مدیریت استرس و حفظ مرزهای سالم را توسعه دهند. برای کمک به شریک خود:
– از بحث در مورد درگیری‌ها زمانی که همسرتان احساس آرامش ندارد، اجتناب کنید.
– از او بپرسید چه احساسی دارد و نشان دهید که اشکالی ندارد که هر دو کامل نباشید.
– اگر نگران هستید که شریک شما بدون شما نمی‌تواند زنده بماند، به دنبال کمک حرفه‌ای باشید.
چگونه افراد مبتلا به BPD می‌توانند روابط پایداری داشته باشند؟
ایجاد یک زندگی پایدار خارج از روابط عاشقانه، کلید بهبود است. اولویت‌بندی تعاملات کوچک و مکرر با دیگران می‌تواند به افراد مبتلا به BPD کمک کند تا به روال ثابتی در زندگی اجتماعی و حرفه‌ای دست یابند.
منبع : سایکولوژی تودی
نوشته های مرتبط
