اختلال هویت تجزیه ای (DID) یک وضعیت نادر است که در آن دو یا چند هویت متمایز، یا حالت های شخصیتی ، در یک فرد وجود دارند و به طور متناوب کنترل او را به دست می گیرند. برخی این را به عنوان تجربه مالکیت توصیف می کنند. از جمله علائم این اختلال، از دست دادن گسترده حافظه است.

DID تا سال 1994 اختلال شخصیت چندگانه نامیده می‌شد.

نام این اختلال برای اینکه درک بهتری از این وضعیت نشان دهد تغییر پیدا کرد به این معنی که با تجزیه هویت مشخص می‌شود، نه با تکثیر یا رشد شخصیت‌های جداگانه. علائم DID را نمی توان به عنوان اثرات روانی مستقیم یک ماده یا یک وضعیت پزشکی عمومی توضیح داد.

DID منعکس کننده شکست در ادغام جنبه های مختلف هویت، حافظه و آگاهی در یک خود چند بعدی است. معمولاً هویت اولیه فرد، منفعل، وابسته، گناهکار و افسرده است . هنگامی که تحت کنترل است، هر حالت شخصیتی، یا تغییر، ممکن است به گونه ای تجربه شود که گویی تاریخ، خودانگاره و هویت مجزایی دارد . ویژگی‌های تغییردهنده‌ها – از جمله نام، سن و جنسیت گزارش‌شده ، واژگان، دانش عمومی، و خلق و خوی غالب – با ویژگی‌های هویت اصلی در تضاد است. شرایط خاص یا عوامل استرس زا می توانند باعث ایجاد یک تغییر خاص شوند. هویت‌های مختلف ممکن است شناخت یکدیگر را انکار کنند، نسبت به یکدیگر انتقاد کنند، یا ظاهراً در تضاد آشکار باشند.

بر اساس DSM-5، معیارهای زیر برای تشخیص اختلال هویت تجزیه ای باید رعایت شود:

• فرد دو یا چند هویت یا حالت شخصیتی متمایز را تجربه می کند (هر کدام با الگوی پایدار خود در درک، ارتباط با محیط و خود فکر می کنند ). برخی فرهنگ ها این را به عنوان تجربه مالکیت توصیف می کنند.

• اختلال در هویت شامل تغییر در احساس خود، احساس عاملیت، و تغییر در رفتار، آگاهی، حافظه، ادراک، شناخت و عملکرد حرکتی است.

• شکاف های مکرری در خاطرات فرد از تاریخچه شخصی، از جمله افراد، مکان ها و رویدادها، هم برای گذشته دور و هم در گذشته نزدیک دیده می شود. این شکاف های مکرر با فراموشی معمولی سازگار نیست.

• علائم باعث ناراحتی یا اختلال قابل توجه بالینی در عملکرد اجتماعی، شغلی یا سایر زمینه های مهم می شود.

هویت های خاص ممکن است در شرایط خاص ظاهر شوند. انتقال از یک هویت به هویت دیگر اغلب توسط استرس عاطفی ایجاد می شود . در شکل مالکیت اختلال هویت تجزیه ای، هویت های متناوب برای افراد اطراف فرد به وضوح آشکار است. در موارد غیر مالکیت، بیشتر افراد تغییر هویت خود را برای مدت طولانی آشکارا نشان نمی دهند.

افراد مبتلا به DID ممکن است احساس کنند که ناگهان ناظر گفتار و اعمال خود شده اند. آنها ممکن است شنیدن صداها (صدای کودک یا صدای یک قدرت معنوی ) را گزارش کنند، و در برخی موارد، صداها با جریان های فکری متعددی همراه است که فرد کنترلی بر آنها ندارد. فرد همچنین ممکن است تکانه‌های ناگهانی یا احساسات شدیدی را تجربه کند که بر آنها کنترل یا احساس مالکیت نداشته باشد. افراد همچنین ممکن است گزارش دهند که بدن آنها ناگهان احساس متفاوتی می کند (مانند بدن یک کودک کوچک یا شخصی بزرگ و عضلانی) یا اینکه قبل از اینکه به عقب برگردند، تغییر ناگهانی در نگرش ها یا ترجیحات شخصی خود را تجربه می کنند.

گاهی اوقات افراد مبتلا به DID فوگ تجزیه ای را تجربه می کنند که در آن، برای مثال، کشف می کنند که سفر کرده اند، اما هیچ خاطره ای از این تجربه ندارند. آنها از نظر آگاهی از فراموشی خود متفاوت هستند، و برای افراد مبتلا به DID معمول است که علائم فراموشی خود را به حداقل برسانند، حتی زمانی که نقص در حافظه برای دیگران آشکار و ناراحت کننده است.

اختلال هویت تجزیه ای چیست؟

اینکه چرا برخی افراد دچار اختلال هویت تجزیه ای می شوند کاملاً شناخته نشده است، اما آنها اغلب گزارش می دهند که در دوران کودکی آزار جسمی و جنسی شدیدی را تجربه کرده اند .

این اختلال ممکن است ابتدا در هر سنی ظاهر شود. افراد مبتلا به DID ممکن است علائم پس از سانحه (کابوس، فلاش بک، یا پاسخ های مبهوت کننده) یا اختلال استرس پس از سانحه داشته باشند. مطالعات متعدد نشان می دهد که DID در میان بستگان بیولوژیکی نزدیک افرادی که به این اختلال نیز مبتلا هستند بیشتر از جمعیت عمومی است.

زمانی که یک اختلال به ندرت گزارش شده بود، تشخیص شایع تر و بحث برانگیزتر شده است. برخی از متخصصان معتقدند که از آنجایی که بیماران DID بسیار قابل تلقین هستند، علائم آنها حداقل تا حدی ناخوشایند است – یعنی با بررسی درمانگر آنها تحریک می شود. با این حال، مطالعات تصویربرداری مغز، انتقال هویت را تأیید می کند.

اختلال هویت تجزیه ای چیست؟

درمان اولیه برای اختلال هویت تجزیه ای، روان درمانی طولانی مدت با هدف ساختارشکنی شخصیت های مختلف و ادغام آنها در یک شخصیت است. درمان های دیگر شامل درمان های شناختی و خلاق است. اگرچه هیچ دارویی وجود ندارد که به طور خاص این اختلال را درمان کند، داروهای ضد افسردگی ، داروهای ضد اضطراب یا آرام‌بخش‌ها ممکن است برای کمک به کنترل علائم روان‌شناختی مرتبط با آن تجویز شوند. با درمان مناسب، بسیاری از افرادی که توسط DID آسیب می بینند، در توانایی خود برای عملکرد در زندگی کاری و شخصی خود بهبود می یابند.

اگر میخواهید درباره اختلال شخصیت مرزی بیشتر بدانید این مقاله را مطالعه کنید.