اختلال استرس پس از سانحه (PTSD):
اختلال استرس پس از سانحه یا PTSD، یک وضعیت روانی است که به دنبال تجربه یا مشاهده یک واقعه آسیب‌زا و ناراحت‌کننده به وجود می‌آید. این واقعه می‌تواند شامل تهدید مرگ یا آسیب شدید جسمی باشد. به عنوان مثال، تجاوز جنسی، خشونت فیزیکی، یا تجربه نبرد نظامی می‌توانند از جمله محرک‌های PTSD باشند. حتی تصادفات رانندگی، بلایای طبیعی مثل زلزله یا سیل، و اورژانس‌های پزشکی نیز می‌توانند منجر به بروز این اختلال شوند.
PTSD چیست؟
PTSD به احتمال زیاد از دیرباز در جوامع بشری وجود داشته است. در جنگ جهانی اول، این اختلال را “شوک پوسته” می‌نامیدند و در ابتدا تصور می‌شد که فقط سربازان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اما در سال 1980، PTSD به طور رسمی به عنوان یک اختلال روانی شناخته شد. محققان بر این باورند که تغییرات در بدن و ذهن در PTSD نشان‌دهنده تلاش سیستم عصبی برای محافظت از فرد در برابر تجربیات خطرناک‌تر است.
هر کسی که از یک تجربه عمیق و نگران‌کننده جان سالم به در ببرد، ممکن است علائم PTSD را تجربه کند. این علائم شامل یادآوری‌های ناخواسته از واقعه آسیب‌زا، حالت‌های اضطرابی و واکنش‌های بیش از حد به تهدیدات ممکن، کابوس‌ها و تغییرات خلقی می‌شود. افرادی که به PTSD مبتلا هستند، حتی در نبود خطر واقعی، احساس اضطراب و ترس دارند و گویی هر لحظه ممکن است با خطر مواجه شوند.
شایع بودن PTSD
بسیاری از افراد در طول زندگی خود یک واقعه آسیب‌زا را تجربه می‌کنند، اما تنها تعداد کمی از آن‌ها به PTSD مبتلا می‌شوند. در ایالات متحده، حدود 3.5 درصد از افراد، از جمله کودکان، ممکن است به این اختلال دچار شوند. برای برخی، محرک این اختلال یک واقعه خاص نیست، بلکه مجموعه‌ای از حوادث است که در طول زمان روی می‌دهد، مانند سوء استفاده‌های مختلف در دوران کودکی. در میان جانبازان رزمی، میزان ابتلا به PTSD بین 10 تا 30 درصد بیشتر است. نکته‌ای که باید بدانید این است که حدود نیمی از مبتلایان به PTSD در عرض سه ماه بهبود می‌یابند، اما برای بسیاری دیگر، این اختلال می‌تواند مزمن شود.
عوامل خطر PSTD
تحقیقات نشان می‌دهد که برخی افراد بیشتر از دیگران در معرض خطر PTSD هستند. افرادی که سابقه تجربیات آسیب‌زا و مشکلات روانی دارند، آسیب‌پذیرترند. همچنین، کمبود حمایت اجتماعی و استرس‌های مکرر در زندگی می‌تواند این خطر را افزایش دهد. مشکلات جسمی و از دست دادن شغل نیز از دیگر عوامل مؤثر هستند.
مدت زمان PTSD
تجربه احساساتی مانند پریشانی، ترس و اضطراب بلافاصله پس از یک واقعه آسیب‌زا کاملاً طبیعی است. اما اگر این علائم حداقل برای یک ماه ادامه پیدا کند و زندگی روزمره فرد را مختل کند، احتمالاً به PTSD مبتلا شده است. علائم PTSD ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها پس از وقوع واقعه ادامه یابد و با مواجهه مجدد با آسیب‌ها تشدید شود.
علائم PTSD
افراد مبتلا به PTSD معمولاً با علائم کلاسیک اضطراب، مانند بی‌خوابی و نگرانی، دست و پنجه نرم می‌کنند. آن‌ها به شدت مراقب هستند و همواره در حالت هشدار به سر می‌برند. واکنش‌های آن‌ها ممکن است به شدت غیرمنتظره باشند؛ به طوری که یک صدا یا حرکت ناگهانی می‌تواند واکنش‌های شدید و خشونت‌آمیزی را برانگیزد، گویی که خطر دوباره در حال وقوع است. یادآوری‌های ناخواسته از واقعه آسیب‌زا به قدری زنده و شدید است که فرد احساس می‌کند دوباره در آن موقعیت قرار دارد.
اضطراب تنها شکل ناراحتی نیست که افراد مبتلا به PTSD تجربه می‌کنند. تغییرات خلقی و احساس گناه و شرم، به ویژه در افسردگی، نیز شایع است. برخی از افراد ممکن است احساس بی‌علاقگی یا جدایی از دیگران کنند و برایشان دشوار باشد به کسی اعتماد کنند. بسیاری از افراد مبتلا به PTSD به دنبال احساس امنیت، از فعالیت‌های روزمره خود دوری می‌کنند تا از یادآوری آسیب‌ها جلوگیری کنند و برخی نیز به مصرف الکل یا داروهای دیگر روی می‌آورند.
تشخیص PTSD
اگر نگران PTSD هستید، مشورت با یک متخصص بهداشت روان بسیار مهم است. PTSD یک تشخیص بالینی است، به این معنی که بر اساس علائم فرد، تشخیص داده می‌شود. هر کسی که تجربه آسیب‌زا داشته و متوجه شده که این تجربه بیش از یک ماه در عملکرد روزانه‌اش اختلال ایجاد می‌کند، ممکن است به PTSD مبتلا باشد.
آیا می‌توان از PTSD جلوگیری کرد؟
PTSD نشان‌دهنده واکنش طبیعی سیستم عصبی انسان به یک تجربه ناراحت‌کننده است. این تجربیات غیرقابل پیش‌بینی هستند، بنابراین نمی‌توان به راحتی پیش‌بینی کرد که آیا فردی دچار این اختلال خواهد شد یا خیر. محققان بیشتر بر روی شناسایی عواملی تمرکز کرده‌اند که افراد را در برابر مشکلات آسیب‌پذیر یا مقاوم می‌کند.
چگونه می‌توان به شخصی مبتلا به PTSD کمک کرد؟
اگر شخصی را می‌شناسید که به تازگی یک تجربه آسیب‌زا را پشت سر گذاشته، می‌توانید به او کمک کنید تا به آرامش برسد. به او نزدیک شوید و نشان دهید که در کنار او هستید. لازم نیست او را مجبور به صحبت کنید؛ فقط به او بگویید که هر زمان آماده بود، شما در دسترس هستید. گاهی اوقات، شوخی و خنده می‌تواند به فرد کمک کند تا با احساساتش بهتر کنار بیاید. اگر او نمی‌خواهد درباره آسیب صحبت کند، این را شخصی نگیرید. گاهی افراد نیاز دارند که احساس کنند زندگی ادامه دارد و می‌توانند روابط عادی داشته باشند.
در نهایت
PTSD یک اختلال پیچیده است که بر زندگی فرد تأثیر می‌گذارد. اما نکته مثبت این است که با درمان‌های مناسب و حمایت اجتماعی، افراد می‌توانند بهبود یابند و کیفیت زندگی خود را بازگردانند. اگر شما یا کسی که می‌شناسید به این اختلال مبتلا هستید، به یاد داشته باشید که کمک و حمایت در دسترس است.
نوشته های مرتبط
